Ik moet me haasten. Op 18 maart sluit het Utrechtse Centraal Museum haar tentoonstelling ‘De wereld van Pyke Koch’. Eerder bezocht ik een expositie met zijn werk in Arnhem. Overweldigend. Die man schilderde zo kil dat ik het in de verwarmde zaal ijskoud kreeg. Bij een ander werk was het niet de kou die van het schilderij afspatte maar de eenzaamheid. Spontaan vroeg ik een wildvreemde museumbezoekster of ze zin had in een kop koffie. Ze nam de uitnodiging gretig aan.

Pyke Koch was niet alleen schilder, hij was ook fout. Vóór en tijdens WO II toonde hij sympathie voor Mussolini’s nationaalsocialisme. Hij praatte erover en ontwierp een serie postzegels voor de PTT. Ook schilderde hij naar de werkelijkheid, fout natuurlijk, maar daar hielden die Duitsers nu eenmaal van. Koch droeg geen uniform, was tot 1941 lid van de NSB, maar heeft niemand verraden. Veel stelde zijn collaboratie niet voor. Toch was het voldoende om hem na de oorlog een expositieverbod te bezorgen. Door broodnijd gedreven collega’s noemden dat gerechtigheid. Daarmee was de kous af. De schuld was vereffend, zand erover, althans tot de 60’er jaren toen een nieuwe generatie kunstcritici het nodig vond Koch opnieuw aan de schandpaal te nagelen. Opdat we niet vergeten: Pyke Koch, u was fout, u bent fout, u blijft fout.

Zeker in verwarrende tijden zijn er mensen die zich geroepen voelen om anderen de weg te wijzen. Deze tijd is verwarrend en de wijzende moralisten melden zich in groten getale. Zij weten wat goed en fout is. Zij zijn de ethische scherpslijpers die hautain eenieder die niet voldoet aan hun hoge morele standaard afserveren. Helaas, ik verdraag ze slecht.

Volgende week ga ik dan ook volop genieten van Pyke Koch, zonder enige schroom omtrent zijn oorlogsverleden.

Gisteravond ben ik begonnen met het herlezen van ‘Reis naar het eind van de nacht’ van Louis Ferdinand Céline. Indrukwekkend boek, de verwerpelijke antisemitische pamfletten van de schrijver doen daar niets aan af.

Ook mijn waardevolle verzameling 1e-druk dichtbundels van J.C. Bloem doe ik niet van de hand, ondanks zijn smakeloze verzuchting toen hij even krap bij kas zat: ‘In dezen tijd van Jodenvervolgingen moeten, dunkt mij, die fl. 2000,- toch te vinden zijn.'

Iedere avond voor het slapen gaan lees ik een stukje uit ‘Praktisch Verstand, klein handboek voor non-conformisten’ van Theo Kars, de man die met valse spaarbankboekjes de PTT oplichtte en 3 jaar gevangenisstraf aan zijn broek kreeg. Hoe fout wil je het hebben.

Vorige week heb ik met veel genoegen de laatste afleveringen van House of Cards bekeken met #metoo Kevin Spacey in de hoofdrol. Fantastisch, wat een acteur.

En dan ga ik over twee weken ook nog met mijn vriendin naar het Mauritshuis in Den Haag. We rijden via Rotterdam, 2x door de Coentunnel, jippie !